CNQP&KT - Nói đến Kinh Bắc là người ta nghĩ ngay đến Bắc Ninh - quê hương của những làn điệu dân ca quan họ nổi tiếng. Bắc Ninh giờ đây ngày càng phát triển giàu đẹp. Cùng với mục tiêu xây dựng quê hương phát triển bền vững, người Bắc Ninh còn phấn đấu giữ gìn cảnh quê, trầm tích văn hóa Kinh Bắc mãi tỏa sáng…

Ngày cuối tuần thảnh thơi, tôi theo chân một anh bạn về thăm làng Vọng Nguyệt, xã Tam Giang, huyện Yên Phong - một làng cổ xứ Kinh Bắc nằm ven sông Cầu thơ mộng. Quê hương ai cũng yêu, nhưng với anh phải dùng chữ “nghiện”, bởi tuần nào anh cũng về thăm. Kể về làng mình, anh có thể nói cả ngày không hết chuyện. Lâu lâu rỗi rãi, anh còn viết văn về làng mình từ những ký ức thuở ấu thơ… Chuyện quê đã hay, tình quê càng đậm đà. Hôm theo chân anh qua tham quan đình làng cổ, bỗng thấy một cụ râu tóc bạc phơ bước đến chào “anh Chung”. Thấy tôi ngây người, lúc sau anh mới giải thích: “Ông em kia giỏi “chữ Nho” nhất họ. Tuổi bát thập rồi nhưng xét về vai vế trong họ thì phải gọi mình là anh. Năm nay mình mới 40 tuổi mà lên chức cụ rồi đấy”. Với người phố thị như tôi, nếp quê trong cách xưng hô, đi lại, sinh hoạt còn giữ như xưa quả là ít gặp, nhưng hóa ra cách Hà Nội chưa đến 30 cây số mà vẫn được trải nghiệm.

Bên cạnh cảnh yên bình, còn đậm chất quê ấy của làng Vọng Nguyệt bé nhỏ, rộng ra là huyện Yên Phong và cả tỉnh Bắc Ninh, không khó để nhận ra những đổi thay mạnh mẽ về kinh tế, xã hội của mảnh đất này. Gần đây, trong một hội nghị tổ chức tại Bắc Ninh, tôi trực tiếp nghe đồng chí Đào Hồng Lan, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh, thông báo tin vui: “Kinh tế - xã hội Bắc Ninh thuộc nhóm đứng đầu cả nước!”. Là “hàng xóm” với Hà Nội, gần sân bay Nội Bài, Bắc Ninh thu hút nhiều nhà đầu tư lớn, đặc biệt là Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc). Các nhà đầu tư Hàn Quốc chiếm 54,1% tổng vốn đầu tư nước ngoài (đạt 10,5 tỷ USD) trên địa bàn Bắc Ninh, lấp đầy các khu công nghiệp Yên Phong, Quế Võ, Nam Sơn - Hạp Lĩnh... Doanh nghiệp đầu tư vào Bắc Ninh rất yên tâm vì ngoài lợi thế địa lý, tỉnh rất chú trọng cải thiện cơ sở hạ tầng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, Bắc Ninh nổi bật trong công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, thúc đẩy nhanh quá trình đô thị hóa. Diện mạo đô thị thay đổi rõ nét, với nhiều công trình kiến trúc hiện đại, thể hiện sự năng động, phát triển. Thành phố Bắc Ninh được công nhận là đô thị loại I và thị xã Từ Sơn là đô thị loại III trực thuộc tỉnh; huyện Quế Võ là đô thị loại IV. Tỉnh Bắc Ninh đang tích cực triển khai Đề án xây dựng Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Cơ cấu kinh tế Bắc Ninh với tỷ trọng khu vực công nghiệp - xây dựng chiếm 74,7%; dịch vụ chiếm 22,1%...Năm 2020, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của Bắc Ninh đạt 195,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 3% GDP cả nước, đứng thứ 7 toàn quốc.

Khi cơ cấu kinh tế Bắc Ninh chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa với tỷ trọng khu vực công nghiệp - xây dựng chiếm 74,7%; dịch vụ chiếm 22,1%; nông, lâm nghiệp và thủy sản còn 3,2%; lẽ tất nhiên Bắc Ninh phải chịu sức ép môi trường rất lớn. Nhiều năm qua, quanh các khu công nghiệp đã hình thành làng nghề mới lớn nhất miền Bắc đó là nghề thu mua phế liệu. Nhiều người dân giàu lên từ nghề này nhưng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cháy nổ và ô nhiễm môi trường, đó là chưa kể rác thải sinh hoạt. Trước tình hình đó, Bắc Ninh giải quyết vấn đề môi trường không phải chỉ bằng khẩu hiệu: “Không đánh đổi phát triển kinh tế với môi trường”, mà đang thực sự hành động. Mới nhất, UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định chi 165 tỷ đồng thuê đơn vị xử lý núi rác thải 370.000 tấn đã tồn đọng hàng chục năm tại xã Văn Môn (huyện Yên Phong) nhằm xóa sổ “làng nghề ô nhiễm môi trường” nhất cả nước. Đồng thời, tỉnh cũng phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng tại huyện Thuận Thành, trên diện tích 4,8ha, có sự tham gia của đối tác đến từ Nhật Bản, với tổng vốn đầu tư hơn 1.348 tỷ đồng. Đây được xem là những hành động thiết thực để thực hiện quy hoạch tỉnh Bắc Ninh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; trong đó, xây dựng tỉnh Bắc Ninh phát triển bền vững trên cả ba trụ cột: kinh tế, xã hội và môi trường.

Nói về phát triển bền vững ở Bắc Ninh không thể không nói đến việc gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Theo thống kê, Bắc Ninh là địa phương có nhiều di tích, lễ hội đứng thứ hai cả nước (sau Hà Nội). Tháng Giêng hằng năm, nhân dân khắp nơi đến thị trấn Lim (huyện Tiên Du) trẩy hội, nghe các liền anh, liền chị hát quan họ. Những người cầu tài, cầu lộc thì đến đền Bà Chúa Kho ở thành phố Bắc Ninh cầu cho một năm làm ăn tấn tới. Với những người yêu lịch sử, văn hóa, những di tích, lễ hội ở Bắc Ninh là vô giá để tìm hiểu hàng nghìn năm lịch sử đất nước. Thường thì người ta biết đến Bắc Ninh là nơi phát tích của vương triều nhà Lý với di tích Đền Đô (thị xã Từ Sơn) và đền thờ Thái sư Lê Văn Thịnh (huyện Gia Bình) với bảo vật quốc gia tượng xà cắn thân nổi tiếng. Nhưng ngược lịch sử đầu Công nguyên, vùng Thuận Thành ngày nay là trung tâm Phật giáo của cả nước. Đến nay, Bắc Ninh vẫn tự hào với nhiều ngôi chùa cổ với các bảo vật nổi tiếng, như Chùa Phật tích với tượng A di đà, chùa Bút Tháp với tượng Phật Bà quan âm nghìn mắt nghìn tay…Cùng với sự phát triển kinh tế, Bắc Ninh ngày càng có điều kiện chăm lo cho các báu vật văn hóa, lịch sử trên địa bàn. Các nghệ nhân dân gian đều có lương hằng tháng để có thể truyền dạy tri thức dân gian như lối hát quan họ cổ cho lớp trẻ thông qua các câu lạc bộ. Cùng với đó, các di tích trong tỉnh cũng thường xuyên được tu bổ, tôn tạo bằng nhiều nguồn kinh phí khác nhau, khắc phục hoàn toàn tình trạng di tích bị mai một, xuống cấp.

Nhiều người cho rằng với quy mô tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2020 đạt 195,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cả nước, đứng thứ 7 toàn quốc, Bắc Ninh không khó để có thể thực hiện việc chăm lo phát triển văn hóa. Vấn đề thực ra không chỉ là chuyện kinh phí mà là nhận thức giữ gìn vốn quý không phải chỉ của tỉnh mà cả quốc gia cho muôn đời sau. Giờ thì chúng tôi mới thật hiểu ông anh “nghiện quê” vì sao tuần nào cũng đưa con cái về thăm. Ruộng đất gia đình không còn nhưng cảnh quê, di tích, lối sống vẫn hiển hiện. Đó là điều anh muốn những đứa con của mình giữ trọn tình quê dù mai đây quê hương có đổi khác thế nào.  

Bắc Ninh là địa phương có nhiều di tích, lễ hội đứng thứ hai cả nước (sau Hà Nội); tỉnh gìn giữ, phát huy rất tốt các giá trị văn hóa truyền thống.

Cùng với sự phát triển nóng về kinh tế thì tình hình an ninh trật tự ở Bắc Ninh cũng có nhiều điểm đáng để lo. Người nơi khác, nhất là người nước ngoài đổ về Bắc Ninh rất nhiều khiến việc quản lý dân cư không hề dễ dàng. Chính vì vậy, Bắc Ninh thường xuyên chăm lo công tác xây dựng lực lượng vũ trang, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu; củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. Công an Bắc Ninh luôn chủ động phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm; kịp thời giải quyết các vụ việc phức tạp, không để phát sinh “điểm nóng” về an ninh, trật tự… Đồng thời, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Ninh cũng tập trung xây dựng các lực lượng vững mạnh, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu; xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh gắn với cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, xây dựng củng cố doanh trại "chính quy, xanh, sạch, đẹp"; đẩy mạnh phong trào “Lực lượng vũ trang tỉnh chung tay xây dựng nông thôn mới” với những việc làm thiết thực, hiệu quả. Cùng với đó, lực lượng vũ trang tỉnh luôn tích cực vận động quần chúng nhân dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, tạo điều kiện thuận lợi để tỉnh phát triển kinh tế - xã hội.

Là một trong những mũi nhọn của “vùng tam giác” kinh tế trọng điểm gồm Thủ đô Hà Nội - Bắc Ninh - Vĩnh Phúc, “mảnh đất quan họ” đang vươn mình mạnh mẽ với một diện mạo mới. Bắc Ninh trong tương lai hứa hẹn không chỉ trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, một cực động lực tăng trưởng Vùng Thủ đô mà hơn thế còn là tầm nhìn tiếp cận với các thành phố có tính chất tương đồng trong khu vực và thế giới.

TRẦN HOÀNG HOÀNG