CNQP&KT - Thời gian qua, Nhà máy Z175, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP) đã triển khai áp dụng Chương trình cải tiến năng suất chất lượng theo mô hình Kaizen - 5S và đã đem lại những kết quả thiết thực.

Nguyên tắc 5S là một phương pháp, một mô hình được vận dụng trong doanh nghiệp có mục đích tạo ra một môi trường sạch sẽ, khoa học, gọn gàng và tiện lợi khi sử dụng.

Kaizen là một triết lý được áp dụng nhằm thúc đẩy hoạt động cải tiến liên tục trong đời sống cá nhân, gia đình, xã hội và cả môi trường làm việc. Khi vận dụng Kaizen trong môi trường làm việc có nghĩa là sự cải tiến liên tục liên quan đến tất cả mọi người, từ lãnh đạo, chỉ huy đến cán bộ, công nhân viên. Mọi thành viên trong đơn vị đều được khuyến khích đưa ra những cải tiến trong công việc, dù là nhỏ nhất, để tăng năng suất lao động và giảm chi phí hoạt động.

Thấy được sự hiệu quả của chương trình Kaizen - 5S trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tháng 10/2016, Nhà máy Z175 đã tiến hành hợp tác với Viện Năng suất Việt Nam tổ chức các lớp đào tạo và triển khai áp dụng thực hành 5S vào trong các quy trình sản xuất, kinh doanh của Nhà máy. Thời kỳ đầu triển khai áp dụng, Nhà máy đã gặp rất nhiều khó khăn, như: cơ sở hạ tầng, môi trường chưa thực sự đảm bảo; máy móc, thiết bị chưa được sắp xếp hợp lý, khoa học; dụng cụ làm việc còn thiếu ngăn nắp, khó tìm; hệ thống dây điện chằng chịt, không dễ nhận biết; khu vực nhà xưởng khó vệ sinh, điều kiện ánh sáng, hệ thống thông gió còn nhiều bất cập; hồ sơ tài liệu của các phòng, ban còn để lẫn lộn, khó tìm kiếm… Bên cạnh đó, nhận thức của cán bộ, công nhân viên về thực hành 5S chưa đầy đủ, còn có tư tưởng ngại thay đổi.

Đoàn công tác của Tổng cục CNQP thăm và làm việc tại Nhà máy Z175 (tháng 12/2019).           Ảnh: PV

Nhận thức rõ những thuận lợi, khó khăn, Đảng ủy, Ban giám đốc Nhà máy Z175 đã đề ra nhiều giải pháp thực hiện chương trình 5S với tinh thần “thay đổi để phát triển”. Bước đầu, Nhà máy tổ chức lễ ra quân triển khai chương trình thực hành 5S, tổng vệ sinh khu vực làm việc. Tiếp đó, thành lập Ban 5S giám sát thực hiện; chỉ đạo các phòng, phân xưởng lên kế hoạch triển khai. Tổ chức cuộc thi sáng tác khẩu hiệu áp dụng Chương trình 5S, nhằm nâng cao tính chủ động, sáng tạo, ý thức, trách nhiệm của mọi cán bộ, công nhân viên trong toàn Nhà máy. Qua cuộc thi đã có trên 200 khẩu hiệu về thực hành Chương trình 5S được đúc kết từ chính quá trình lao động, sáng tạo của cán bộ, công nhân viên. Mặt khác, Nhà máy tích cực nghiên cứu, sắp xếp lại hệ thống trang - thiết bị, máy móc, mặt bằng công nghệ, hợp lý hóa sản xuất; cải tạo, nâng cấp nhà xưởng, tạo cảnh quan môi trường làm việc thoáng mát, xanh, sạch, đẹp.

Xác định chất lượng sản phẩm là sự sống còn của Nhà máy thì việc gắn 5S với Kaizen là nền tảng cho mọi hoạt động cải tiến nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất, kinh doanh (SXKD). Tháng 10/2018, Nhà máy tiếp tục phối hợp với chuyên gia tư vấn áp dụng Chương trình 5S kết hợp với Kaizen vào quá trình SXKD. Tổ chức phát động Chương trình Kaizen - 5S. Thành lập nhóm CI và Kaizen của Nhà máy; đồng thời, chỉ đạo nhóm Kaizen xây dựng kế hoạch mở Kaizen trọng tâm từng dây chuyền sản xuất; vận động cán bộ, công nhân viên tập trung vào cải tiến công nghệ, máy móc, thiết bị, tự động hóa, giảm lãng phí, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Ban 5S của Nhà máy thường xuyên kiểm tra, đánh giá, chấm điểm từng bộ phận, khen thưởng, xử phạt nghiêm minh, đưa kết quả thực hiện của tập thể, chỉ huy các phòng, ban, phân xưởng vào chỉ tiêu thi đua và quy chế trả lương của Nhà máy.

Qua một thời gian thực hiện Chương trình Kaizen - 5S, Nhà máy đã đạt được những kết quả nổi bật, từng bước phát huy năng lực sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh và chiếm lĩnh được thị trường; tạo cơ sở để Nhà máy xây dựng chiến lược đầu tư công nghệ, khai thác hiệu quả thiết bị máy móc, gắn kết nghiên cứu vật liệu mới và sản phẩm mới, công nghệ vật liệu với công nghệ sản phẩm, công nghệ mới với công nghệ truyền thống. Trong đó, Nhà máy đã thực hiện tốt 3 Kaizen trọng tâm (dây chuyền sản xuất băng tải, sản xuất phụ tùng, luyện cao su) của nhóm CI đã hoàn thành 7/8 mục tiêu trên các dây chuyền sản xuất. Ví dụ như dây chuyền sản xuất băng tải cao su, sau khi triển khai Chương trình Kaizen sản lượng tăng 1,8 lần, giá thành vật liệu tính trên thể tích trung bình = 3%; giảm thời gian ≥ 6 phút/mẻ; tăng OEE thêm ≥ 6%; chất lượng sản phẩm loại I tăng lên ≥ 90%; đo lường được tiêu hao năng lượng, số lượng lao động trên dây chuyền giảm ≥ 10%; thu nhập bình quân của lao động trên dây chuyền tăng ≥ 5%.  Số lượng Kaizen của cán bộ, công nhân viên được áp dụng vào sản xuất 420 người. Năng suất lao động tăng trung bình trên các dây chuyền 1,5 lần. Tỷ lệ phế hỏng, lọt chất lượng giảm mạnh, nhiều sản phẩm có tỷ lệ phế giảm đến 0%. Ý thức, trách nhiệm của cán bộ, công nhân viên Nhà máy chuyển biến rõ rệt. Cùng với đó đã tạo ra được môi trường vệ sinh công nghiệp xanh, sạch, thân thiện với môi trường; mặt bằng công nghệ được sắp xếp khoa học và tiện lợi. Hằng tháng, các thiết bị chính của dây chuyền đều được đánh giá hiệu quả sử dụng bằng công cụ KPI thể hiện qua chỉ số OEE (hiệu suất hoạt động của thiết bị). Kết quả quan trắc môi trường lao động của Nhà máy Z175 do Công ty ETECH đánh giá năm 2019 là các chỉ tiêu vi khí hậu, ánh sáng, tiếng ồn, nồng độ bụi và hơi khí độc trên các dây chuyền đều đạt yêu cầu trong giới hạn cho phép. Chỉ số tâm sinh lý lao động của công nhân đầu ca, giữa ca và cuối ca sản xuất ở mức khá.

Qua thực tế triển khai áp dụng Chương trình Kaizen - 5S vào trong sản xuất, kinh doanh, Nhà máy Z175 rút ra được một số bài học kinh nghiệm, đó là:

Một là, khi triển khai S1 (sắp xếp); S2 (sàng lọc) sẽ phát hiện ra nhiều điểm bất hợp lý trong sản xuất cần phải thay đổi, cải tiến và lúc này phát động Kaizen trong toàn đơn vị là phù hợp. Việc kết hợp giữa thực hiện 5S với Kaizen đã tạo ra sự bổ trợ thúc đẩy chương trình nhanh hơn và thiết thực hơn. Hiện tại, Nhà máy đang áp dụng một ngày dành 15 phút, mỗi tháng dành một ngày cho 5S, 6 tháng dành một ngày để tổng vệ sinh nơi làm việc.

Hai là, tiêu chuẩn hệ thống Kaizen - 5S giống nhau nhưng cách làm của mỗi đơn vị có thể khác nhau tùy theo thực tế của từng đơn vị, nên trước khi triển khai Chương trình Kaizen -5S cần đánh giá thực trạng để áp dụng cho phù hợp, đem lại hiệu quả cao.

Ba là, cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng ủy, Ban giám đốc, đặc biệt là người đứng đầu khi triển khai Chương trình Kaizen - 5S. Bởi khi áp dụng Kaizen - 5S chính là thực hiện sự thay đổi nên sẽ phát sinh rủi ro, do vậy, cần có biện pháp để quản lý và nhận diện rủi ro.

Bốn là, thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư thỏa đáng cho thực hiện Kaizen - 5S; duy trì có hiệu quả hệ thống quản lý thực hành Kaizen - 5S chuyển từ tự giác thành thói quen. Tiếp tục tìm kiếm những cách làm mới, sáng tạo ứng dụng các công cụ quản lý tân tiến để duy trì và liên tục cải tiến, nâng chuẩn trong quản lý một cách hiệu quả, an toàn và giảm tối đa lãng phí.

Năm là, phát huy sáng tạo khoa học công nghệ, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và đảm bảo an toàn; ưu tiên lựa chọn sử dụng các vật liệu hóa chất có chỉ số thân thiện với môi trường cao. Làm tốt công tác sơ, tổng kết, khen thưởng, xây dựng và nhân rộng các gương điển hình tiên tiến. Phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, tạo phong trào thi đua giữa các bộ phận.

Có thể nói, việc Nhà máy Z175 triển khai thực hiện Chương trình Kaizen - 5S đã thực sự tạo được chuyển biến về mọi mặt, đem lại những giá trị về môi trường làm việc luôn sạch sẽ, ngăn nắp, gọn gàng; năng suất, chất lượng sản phẩm cao su kỹ thuật ngày càng được nâng cao, tương đương với các sản phẩm cùng loại trong khu vực và trên thế giới, đem lại việc làm, thu nhập ổn định cho cán bộ, công nhân viên và người lao động.

           Thượng tá, ThS. PHAN CHIẾN THẮNG

                                                         Giám đốc Nhà máy Z175