CNQP&KT - Năm 1976, Xe thiết giáp bánh lốp lần đầu tiên được đưa vào biên chế trong Quân đội Pháp. Qua nhiều lần nâng cấp, cải tiến, loại xe này đã trở thành phương tiện chở quân phổ biến nhất của Lục quân Pháp.

MỘT SỐ PHIÊN BẢN TIÊU BIỂU

Xe thiết giáp VAB có vai trò quan trọng trong lực lượng vũ trang Pháp nói chung và bộ binh Pháp nói riêng. Các lực lượng chủ yếu sử dụng xe VAB, gồm: lực lượng phản ứng nhanh, lực lượng huấn luyện; các đơn vị bộ binh, tăng - thiết giáp, pháo binh, công binh. Xe có ưu điểm nhỏ gọn, cơ động cùng khả năng lội nước, chiến đấu linh hoạt ở nhiều môi trường, dễ dàng thay thế và sửa chữa. Xe được sử dụng trong Quân đội Pháp và xuất khẩu sang nhiều nước; tham gia nhiều chiến dịch quân sự tại các “điểm nóng” trên thế giới, đặc biệt là ở châu Phi.

Xe thiết giáp bánh lốp (VAB) do Công ty Renault Trucks Defense (hiện nay là Arquus) của Pháp xây dựng dựa trên hệ thống khung gầm xe tải. Các phiên bản khác nhau được phát triển dựa trên việc tích hợp mô-đun vũ khí, khí tài lên hệ thống khung gầm xe cơ bản, gồm 2 cấu hình chính là 4x4 bánh hoặc 6x6 bánh, để phù hợp với nhiệm vụ của từng đơn vị chiến đấu. Kích thước khung gầm xe cơ bản (chiều dài, rộng và cao) lần lượt là 6.05 x 2.49 x 2.15 (m); khối lượng xe không tải và có tải lần lượt là 11 tấn và 14 tấn. Xe sử dụng động cơ Renault MIDS Turbo, công suất tối đa 300Hp ở vòng quay 2.200 vòng/phút và sử dụng hộp số tự động ZF 6HP500; có khả năng di chuyển 1.200km với 4 bình nhiên liệu dự trữ. Xe VAB có một số phiên bản chính là:

Phiên bản VAB bộ binh: Có khả năng vận chuyển từ 10 đến 12 người, gồm một số biến thể: Xe thiết giáp VAB AZURE (tác chiến đô thị) được trang bị cần gạt chống bạo động phía trước, kính tiềm vọng quan sát toàn cảnh; xe thiết giáp VAB TOP, có tháp pháo điều khiển tự động Kongsberg Protector M151 phía trước, súng 12,7mm và lớp giáp gia cố bằng gốm; xe thiết giáp VAB Ultima (phiên bản hiện đại hóa), thuộc chương trình phát triển vũ khí Felin, được tích hợp tất cả những hệ thống vũ khí tiên tiến nhất (như: hệ thống giáp tăng cường chống tên lửa, bộ giáp chống bom mìn IED, hệ thống phát hiện vị trí bắn tỉa (SLATE), tháp pháo điều khiển tự động Protector TOP de Kongsberg).

Phiên bản VAB công binh: Được trang bị súng 12,7mm điều khiển tự động, hệ thống phát hiện vị trí bắn tỉa (SLATE), bộ trang bị chống mìn và vật liệu nổ gồm tấm chắn chống mìn, ghế treo, điều hòa. Những biến thể phổ biến của phiên bản này là: Xe VAB Mark 2 (phiên bản xe 4x4 hoặc 6x6, động cơ 320 Hp, bảo vệ tăng cường tiêu chuẩn STANAG (tiêu chuẩn trong khối NATO) mức độ 4, thể tích của xe là 11m3); xe VAB Mark 3 có khối lượng 20 tấn, phiên bản 6x6 với động cơ từ 320 đến 400 Hp và hệ thống bảo vệ tăng cường STANAG mức độ 4, chở được 7 người.

Phiên bản VAB pháo binh: Gồm một số biến thể được tích hợp cối 81mm (VPM 81), có thể mang đến 60 viên đạn cối, được điều khiển bởi tiểu đội 6 người, và có thể khai hỏa khi ngồi trong xe. Ngoài ra, xe còn được sử dụng để kéo pháo cối 120mm (VAB TM 120), có thể mang đến 50 viên đạn cối 120mm. Một số biến thể khác của xe được trang bị thêm hệ thống radar giám sát mặt đất RASIT, tích hợp camera CCD, camera ảnh nhiệt CASTOR và máy đo khoảng cách bằng laser. Xe cũng được lắp đặt hệ thống định vị NSM20, hệ thống liên lạc TTO ATLAS và PR4G và súng trung liên AAN-F1.

Phiên bản VAB chống tăng: Gồm một số biến thể là xe VAB Mephisto hoặc VAB HOT được trang bị 4 bệ phóng tên lửa chống tăng HOT, có thể thu vào trong xe; xe VAB UTM 800, VAB MILAN hay VAB ERYX, được trang bị hệ thống phóng tên lửa MILAN hay hệ thống tên lửa Eryx.

Ngoài ra, còn một số phiên bản khác, như: VAB chỉ huy (VAB PC), được tích hợp khả năng tự động hóa hệ thống bắn và tác chiến pháo đất đối đất thông qua mạng lưới chỉ huy tác chiến bằng vệ tinh; xe gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc; xe cứu thương; xe trinh sát phòng hóa...

 

Dự kiến đến năm 2025, Lục quân Pháp sẽ có 1.310 xe VBMR Griffon trong biên chế; đến năm 2030, có khoảng 1.870 xe được sử dụng tại các đơn vị.

GIẢI PHÁP NÂNG CẤP VÀ THAY THẾ

Cùng với sự phát triển của khoa học - công nghệ, việc nâng cấp, cải tiến xe VAB là điều tất yếu. Từ năm 2010, Quân đội Pháp bắt đầu triển khai Chương trình hiện đại hóa lực lượng Lục quân với tên gọi “Scorpion”, trị giá khoảng 5 tỷ Euro. Theo đó, Pháp thực hiện nâng cấp xe VAB tiêu chuẩn lên xe VAB Ultima bằng cách nâng cấp hệ thống giáp, hộp số và tích hợp thêm thiết bị trên xe, giúp tăng khả năng chiến đấu, hiệu quả của động cơ. Ngoài ra, xe VAB Ultima còn được trang bị các hệ thống thông tin liên lạc liên quân SICS (Système d’information du combat Scorpion), cho phép các lực lượng lục quân, không quân, hải quân liên lạc tác chiến đồng bộ với nhau. Tuy nhiên, việc nâng cấp có nhược điểm là làm tăng khối lượng xe (xe VAB tiêu chuẩn có trọng lượng khoảng 15 tấn còn xe VAB Ultima nặng khoảng 16-17 tấn), gây ảnh hưởng đến quãng đường di chuyển, làm mất khả năng lội nước của xe. Theo đánh giá, quá trình nâng cấp xe VAB khá tốn kém. Việc hiện đại hóa 240 xe VAB tiêu chuẩn thành phiên bản VAB Ultima tiêu tốn khoảng 334 triệu Euro; nâng cấp trang bị thêm bộ chống mìn (Kit anti-IED) cho 220 xe VAB khác tốn khoảng 158 triệu Euro...

Bên cạnh đó, từ năm 2018, Pháp hướng tới lộ trình đến năm 2029 thay thế toàn bộ xe VAB thế hệ cũ bằng các xe thiết giáp thế hệ mới (VBMR) Griffon. Đây là loại xe bọc thép đa năng do các doanh nghiệp quốc phòng của Pháp là Nexter, Thales và Arquus, hợp tác phát triển. Xe Griffon có kích thước 7.58 x 2.54 x 3.5 (m); khối lượng tải tối đa 24,5 tấn; được trang bị động cơ Renault 400 mã lực, đạt vận tốc 90km/h trên đường trường và 45km/h trên đường hỗn hợp. Về vũ khí, xe Griffon được trang bị bệ súng điều khiển từ xa có thể lắp 1 trong 2 loại súng máy 12,7mm hoặc 7,62mm; vũ khí phụ là hệ thống phóng lựu loại GALIX 40mm. Ngoài ra, xe được trang bị 2 tên lửa chống tăng tầm trung MBD; tích hợp hệ thống phát hiện vị trí bắn tỉa (SLA-PILARV) và điều khiển tháp súng tự động bắn trả ngay lập tức. Được biết, Pháp đã ký hợp đồng mua các xe VBMR Griffon với giá 1,5 triệu Euro/chiếc; các phiên bản xe cứu thương và xe trinh sát pháo binh có giá cao hơn… Dự kiến đến năm 2025, Lục quân Pháp sẽ có 1.310 xe Griffon trong biên chế; đến năm 2030, có khoảng 1.870 xe được sử dụng tại các đơn vị.

Trung úy, ThS. HOÀNG VĂN NAM

Phòng Máy tàu, Viện Thiết kế tàu quân sự